Page 8 - Ardahan Çalıştayı Sonuç Raporu

ARDAHAN ÇALIŞTAYI

GENEL BİLGİLER

Üniversitemiz, Ardahan Ekonomik ve Sosyal Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde 18-19
Kasım 2022 tarihlerinde Türkiye’nin en büyük il çalıştayı düzenlenmiş, çalıştayda 15 ayrı masada 450’ye
yakın katılımcı-konuşmacı, davet üzerine, çalıştaya iştirak etmiştir. Çalıştay tasarım ve hedefler başta
olmak üzere birçok açıdan özgün hususlar içermekte olup, aşağıda çalıştayın metodolojisini içeren bilgiler
yer almaktadır.

1- Çalıştayın Kapsamı ve Sorunsalı
Çalıştayın kapsamı Ardahan ilidir. Ardahan ili, Ülkemizin Kuzey Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır.
2021 yılı nüfus sayımına göre merkez nüfusu 42.023 olup toplam nüfusu 96.162’dir. Buna göre bir önceki yıla göre
nüfus artışı, -1.28 olan ilin, genel nüfusu, Ülkemizdeki neredeyse bütün illerin aksine, yıllara göre düşüş
göstermektedir.

İlin doğusunda Gürcistan ve kısmen Ermenistan, batısında Artvin, güney ve güneydoğusunda Kars,
güneybatısında Erzurum bulunmaktadır. Ülkemizin Gürcistan’a en uzun sınırı Ardahan il sınırları olup, Gürcistan-
Ardahan arasında Aktaş Sınır Kapısı (Çıldır) ve Türkgözü Sınır Kapısı (Posof) olmak üzere iki sınır kapısı
bulunmaktadır. İlin kuzeyinde Karadeniz iklimi hâkim olup, karakteristik olarak karasal özelliğe sahiptir. Bu
çerçevede kışlar uzun ve sert geçen ilin yıllık ortalama sıcaklığı 3,7 °C civarındadır.
Kendine özgü doğal güzellikleri olan Ardahan, akarsuları, yüksek ovaları, zengin ormanları, flora çeşitliği
ve endemik türleri ile Ülkemizin doğal kıymetleri bakımından en zengin ve güzide yerlerinden biridir. Denizden
yüksekliği 1800 metre olan Ardahan’ın en yüksek noktası 3197 metre ile Kısır Dağı olup diğer dağları Allahuekber,
Uğurlu’dağ, Yalnızçam Dağları, Akbaba ve Ilgar dağlarıdır.
İlin en önemli akarsuyu Kura (Kür) Nehri’dir. Göle’den başlayan nehir Gürcistan’dan geçerek
Azerbaycan’da Aras nehri ile birleşerek Hazar Denizi’ne dökülür. Bu açıdan üç ülke dolaşan nehrin jeo-coğrafi ve
jeo-statejik önemi de haizdir. Ardahan ilinin en önemli ovaları Ardahan ve Göle ovalarıdır. Ardahan ovası, kuzeyinde
Yalnızçam dağları, güneybatısında Allahuekber dağlarının etekleri, kuzeydoğusunda Keldağ, doğusunda Akbaba
dağı ve güneyinde Kısır Dağı ile çevrilidir.
İlin beş adet ilçesi bulunmaktadır. Bunlar; Çıldır, Damal, Göle, Hanak ve Posof0F ilçeleridir. İlçelerin öne
1
çıkan bazı özellikleri şöyledir (serka.gov.tr):
Çıldır, en eski yerleşim yerlerinden birisidir. Ardahan’ın güneydoğusunda yer almaktadır. İlçenin turizm
potansiyeli yüksektir. Aşık Şenlik Türbesi, Kara Kale, Kurtkale Kalesi, Şeytan Kalesi, Çıldır Gölü’ndeki Kuş Adası
önemli turizm noktalarıdır ve ilçe uluslararası Çıldır Göl Festivali’ne ev sahipliği yapar.
Damal, 2100 rakımda olan ve yılın neredeyse 7 ayı karla kaplı bir ilçedir. Damal her yıl Karadağ’da 15
Haziran ve 15 Temmuz tarihleri arsında beliren Atatürk Siluetiyle yerli ve yabancı turistleri bölgeye çeken bir yerdir.
Ayrıca Damal Bebeği de ilçe için önemli bir tanıtım ve gelir kaynağıdır.

Göle Ardahan’ın güneyinde yer alan bir ilçedir. Arazisinin büyük kısmı ormanlarla kaplıdır ve doğal
güzellikleriyle yerli ve yabancı turistlerin ziyaret edebileceği birçok tarihi yer ve mekâna sahiptir. Bu yerler arasında
Kalecik Kalesi, Uğurtaşı Köyü Kalesi, Dedeşen Köyü kale kalıntıları ve birçok köyde yer alan cami, kilise ve şapel
kalıntıları bulunmaktadır. Ayrıca ilçede her yıl düzenli olarak uluslararası Göle Kültür ve Kaşar Festivali
düzenlenmektedir.
Hanak, Ardahan’ın kuzeyinde yer alan bir ilçedir. Kendine özgü tarihi ve doğal güzellikleriyle bölgede fark
yaratan bir ilçedir. Özellikle Çayağzı köyü yakınlarındaki harabeler, kilise kalıntıları, Sevimli Kalesi, Kırnav Kalesi
Hanak’ta öne çıkan turizm yerleri olmuştur. Ayrıca kamp turizmi ve av turizmi de Hanak’ın doğal güzellikleri
içerisinde öne çıkmaktadır.
Posof, doğal güzellikleriyle bölgemiz açısından önemli bir yere sahiptir. Endemik bir kuş türü olan Dağ
Horozu ülkemizde sadece Posof’ta ve Artvin’de görülebilmektedir. Cak Kalesi, Savaşır kalesi, Kol Kalesi, Mere
Kalesi ise Posof’un doğal güzellikleriyle birlikte bölgede öne çıkan tarihi yerlerdir.

1 İlçe adları alfabetik sıraya göre dizilmiştir.