Page 22 - PIAC

l Tigin (K 10)’Da Geçen “Zaman Tanrısı (Öd Teñri)”
İle İlgili Fiili Yaşamak “Yaşamak” Mı, Yasamak “Tanzim
Etmek, Düzenlemek” Mi, Yoksa Aymak “Demek,

Söylemek” Mi Okumalıyız?

Göktürk harfli yazıtlar okunalı 123 yılı, ilk neşirleri yapılalı 120 yılı geçti. Bu
120 yıl içerisinde ilk okuyucular olan Radloff, Thomsen ve takipçilerinin bazı
yanlış kelime okumaları sonraki araştırıcılar tarafından düzeltildi. Meselâ öz(ü)t
ogdı yerine öz togdı gibi.(a)ks(i)r(a)k ordu yerine k(a)s(a)r kord(a)n gibi. Bunun
yanında bazı doğru okumalar da sonraki araştırıcılar tarafından yanlış tercüme
edildi.Mesela “İran” anlamındaki “pahra” kelimesinden Türkçeye geçen p(a)r
kelimesinin (a)p(a)r okunarak “Avar” şeklinde anlamlandırılması gibi.

Bazı okuma ve anlamlandırmalar üzerinde ise bu güne kadar derinlemesine
durulmadı. Yapılan yanlış okuma ve anlamlandırmalar, bugüne kadar katlanarak
devam etti. Ben son yıllarda genelleşen yanlış teşhisler üzerinde bir kaç
düzeltme yazısı yazdım. Şimdi de bunlardan birisi olan ve genellikle “zamanı
tanrı yaşar” şeklinde çevrilen bir ibare üzerindeki görüşlerimi sizlerle paylaşmak
istiyorum. Ayrıca öd teñri/ üd teñri şekillerinde okunup “zaman tanrısı” olarak
anlamlandırılan ibare üzerine bazı yorumlar yapacağım.